![](/media/lib/490/n-relief-0e175af91b337ca2aab358f0e499a14f.jpg)
Wiemy, gdzie narodziła się Czarna Śmierć
22 czerwca 2022, 05:26Czarna Śmierć, największa pandemia w historii, trwała w latach 1346–1353. Wiemy, że wywołała ją bakteria Yersinia pestis, jednak jej źródła pozostają tajemnicą. Naukowcy z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Lipsku, Uniwersytetu w Tybindze oraz University of Stirling przebadali starożytne genomy Y. pestis i stwierdzili, że źródeł pandemii należy szukać w Azji Środkowej.
![](/media/lib/165/n-zderzeniegalaktyk-9ddc94c48c3bc4bd59894fc9a8829fdf.jpg)
Gwiazdy w odległych galaktykach są bardziej masywne, niż sądzono
26 maja 2022, 08:53Naukowcy z Uniwersytetu w Kopenhadze, badając populacje gwiazd poza Drogą Mleczną, dokonali odkrycia, które może zmienić nasze rozumienie wielu procesów astronomicznych, w tym tworzenia się czarnych dziur, powstawania supernowych oraz tego, dlaczego galaktyki umierają.
![](/media/lib/503/n-sgra-699aab74210f557d82e6ced048110bae.jpg)
Mamy pierwszy obraz czarnej dziury z centrum Drogi Mlecznej
13 maja 2022, 06:38Astronomowie pracujący przy Event Horizon Telescope (EHT, Teleskop Horyzontu Zdarzeń) pokazali pierwsze zdjęcie Sagittariusa A*, czyli supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej. Co prawda nie jesteśmy w stanie dostrzec samej czarnej dziury, ale możemy zobrazować rozgrzany świecący gaz krążący wokół niej. EHT zarejestrował światło zakrzywione przez potężną grawitację Sgr A*, która jest 4 000 000 razy bardziej masywna od Słońca.
![](/media/lib/499/n-hd1-9423ece9a8c7832ffd088b5d0d1e54df.jpg)
Odkryto HD1 – najbardziej odległą i najstarszą galaktykę
7 kwietnia 2022, 09:12Międzynarodowy zespół astronomów odkrył właśnie najbardziej odległą znaną galaktykę. Może być ona domem najstarszych gwiazd we wszechświecie. Obiekt HD1, który ma wciąż status kandydata na galaktykę, znajduje się w odległości 13,5 miliarda lat świetlnych od Ziemi
![](/media/lib/497/n-listy-goncze-739683ee16d60da49964401b5ba01779.jpg)
Podczas konserwacji zabytkowej księgi w oprawie odkryto 2 listy gończe i nuty
23 marca 2022, 12:10Podczas konserwacji Księgi gruntowej wsi Remenów z 1786 r. pracownicy Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego (BUŁ) odkryli w oprawie 2 listy gończe z okresu zaborów i nuty (rękopis z fragmentami partytury). Jak wyjaśniono, wzmacnianie opraw dodatkowymi kartami - makulaturą - było częstym zabiegiem w dawnym introligatorstwie.
![](/media/lib/495/n-bozenaczerny-1901683bd47d88f93e4cdc155a9bf5cb.jpg)
Profesor Czerny pierwszą Polką uhonorowaną Nagrodą im. Lodewijka Woltjera
13 marca 2022, 17:54Profesor Bożena Czerny z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN jest pierwszą Polką uhonorowaną Nagrodą im. Lodewijka Woltjera przez Europejskie Towarzystwo Astronomiczne. Polska uczona została nagrodzona "za jej wkład w zrozumienie fizyki dysków akrecyjnych i obszarów powstawania szerokich linii emisyjnych w aktywnych jądrach galaktyk”, a także za prace nad kwazarami i ciemną energią.
![](/media/lib/493/n-hr6819-c83337ff7241da2784cf01c0d4da6326.jpg)
Najbliższa Ziemi czarna dziura nie istnieje. To tylko jedna gwiazda „pożera” drugą
2 marca 2022, 10:21Przed dwoma laty Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) poinformowało o odkryciu najbliższej Ziemi czarnej dziury. Jednak najnowsze badania przeprowadzone m.in. na Uniwersytecie Katolickim w Leuven (KU Leuven) pokazały, że w układzie HR 6819 nie ma czarnej dziury. Składa się on za to z dwóch gwiazd, z których jedna pochłania drugą.
![](/media/lib/429/n-czarnedziury-090881ea6b91090be930b553da603667.jpg)
Dwie supermasywne czarne dziury krążą wokół siebie w centrum kwazaru
25 lutego 2022, 10:19W odległości 9 miliardów lat świetlnych od Ziemi dwie supermasywne czarne dziury okrążają się co 2 lata. Masa każdej z nich jest setki milionów razy większa niż masa Słońca, a dzieli je odległość zaledwie 50 razy większa niż dystans pomiędzy Plutonem z Słońcem. Gdy za 10 000 lat obie czarne dziury się połączą, dojdzie do gigantycznej kolizji, która wstrząśnie czasoprzestrzenią i wyśle przez wszechświat fale grawitacyjne.
![](/media/lib/490/n-relief-0e175af91b337ca2aab358f0e499a14f.jpg)
Pandemia Czarnej Śmierci nie była tak śmiercionośna, jak się uważa
11 lutego 2022, 13:06Czarna Śmierć (1347–1352) uznawana jest za największą pandemię w historii. Była to pierwsza fala drugiej – po Dżumie Justyniana – pandemii dżumy. Obecnie uważa się, że zabiła ona nawet do 50% mieszkańców Europy. Jednak autorzy nowych badań, w których brali udział polscy naukowcy z UJ, PAN, UAM i Uniwersytetu Białostockiego, twierdzą, że pandemia nie była tak śmiercionośna, jak się ją obecnie przedstawia.
![](/media/lib/489/n-omega_nebula-c82aa89dd76b14f0537bb9472289aa13.jpg)
Przez Drogę Mleczną pędzi niewielka samotna czarna dziura
4 lutego 2022, 10:05Członkowie międzynarodowego zespołu astronomów, w skład którego wchodzą naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego, informują na łamach arXiv o odkryciu czarnej dziury wielkości gwiazdowej, która samotnie przemierza wszechświat. Obiekt znajduje się w odległości 5000 lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Strzelca.